ABŞ və 11 sentyabr
11
sentyabr tarixində Nyu York Dünya Ticarət Mərkəzinə və Pentaqona təşkil
edilən, minlərlə günahsız insanın ölümünə, bir çox insanın da
yaralanmasına səbəb olan hücum, dünya quruluşunun yenidən formalaşacağı
bir dövrün başlanğıcı oldu. Bir çox nəzəriyyəçi tərəfindən müxtəlif
fikirlər ortaya atıldı. Bir qisim mütəxəssislər bu terror hücumunun daha
böyük qarşıdurmalara səbəb olacağını irəli sürdüyü halda, böyük bir
qisim də ABŞ-ın bundan sonra etidallı və ədalətli bir siyasət tətbiq
etməsinin vacib olduğuna diqqət çəkdilər.
Həlli
yaxşı təsbit etmək
Hücumdan sonra Amerika Birləşmiş Ştatları terrora qarşı irimiqyaslı bir
mübarizə başlatdı. Demək olar ki, bütün dünya ölkələri və beynəlxalq
birliklər ABŞ-a bu mübarizəsində dəstək oldular. Terrora və terrora
dəstək verən bütün ünsürlərə qarşı aparılan bu mübarizədə, əsasən hərbi
tədbirlərə əl atıldı. Ancaq bu gün gəlinən nöqtədə, bəzi
müvəffəqiyyətlərin əldə edilməsinə baxmayaraq, bəhsi keçən mübarizənin
qəti şəkildə həll oluna bilmədiyi açıq şəkildə görünür.
Bunun əsas səbəblərindən biri, terrorla mübarizə strategiyasının -böyük
ölçüdə- hərbi tədbirlər çərçivəsində təyin olunması, təhsil və
mədəniyyət sahəsində hərbi mübarizəni dəstəkləyəcək lazımi təşəbbüslərin
kifayət qədər edilməməsidir. Halbuki, bir sosial-psixoloji və ideoloji
problem olan terroru; yalnız "terrora dəstək olan rejimlərin
dəyişdirilməsi" kimi hərbi üsullarla həll etməyə çalışmaq yanlışdır. Bu,
həmçinin, insanların da həyatlarını itirəcəkləri bir faciə, həm də
radikalizmi və bu səbəbdən də terrorizmi qidalandıran yeni bir amil
olar. Terrorun tam mənasıyla aradan qaldırılması, ancaq terrorist
qrupların təbliğatlarını təsirsiz hala gətirəcək fikri bir mübarizəylə
mümkündür, hərbi mübarizə isə müəyyən bir yerə qədər fayda verə bilər.
ABŞ İslam Birliyini dəstəkləməlidir
Həmçinin, ABŞ-ın problemi "kənardan" həll etməyə çalışması da istənilən
nəticəni verməyəcək. Problem, İslam əxlaqının bəzi insanlar tərəfindən
yanlış başa düşülməsi və ya təhrif edilməsindən ötrü yarandığına görə,
həll də İslam aləmindən gəlməlidir. İslam əxlaqının doğru başa düşülməsi
və İslamı səhv başa düşüb tətbiq edənlərin bundan məhrum edilməsi,
müsəlmanlar tərəfindən edilə biləcək bir işdir. ABŞ-ın bu mövzuda tətbiq
edəcəyi siyasət, İslam aləmindən gələcək bir həlli -başından bəri
üzərində dayandığımız kimi, bu həll İslam Birliyinin yaradılmasıdır-
dəstəkləməsi, bunun yolunu açması olmalıdır.
İslam Birliyinin Yaxın Şərqə gətirəcəyi daimi həll
İslam Birliyinin Yaxın Şərqdəki Ərəb-İsrail qarşıdurmasına da gətirəcəyi
çox əhəmiyyətli bir həll var. İslam ölkələrinin ortaq bir strategiya
tətbiq etməsi, İsrailə Yaxın Şərqdə on illərdir ki, tətbiq etdiyi "davamlılıq
üçün parçalama" strategiyasının və ya bir İslam ölkəsini digərinə qarşı
tarazlıq ünsürü olaraq istifadə etmək kimi taktikaların bir nəticə
verməyəcəyini göstərəcək. Bu da İsraili Yaxın Şərqdə həqiqi bir sülh
yaratmağa yönəldəcək. İsrail bu vəziyyətdə 1967-ci il döyüşündə işğal
etdiyi bütün bölgələrdən çəkilməyə və ərəb qonşularıyla sülh içində
yaşamağa razı ola bilər. Bu, ərəblər üçün olduğu qədər İsrailli
yəhudilər üçün də ən doğru həlldir.
İslam Birliyinin İsrailə təqdim edəcəyi həll
1) İsrailin (Şərqi Qüds də daxil olmaqla) işğal etdiyi bütün
torpaqlardan çəkilməsi və İsrail ilə bütün ərəb ölkələri arasında sülhün
təmin edilməsi,
2) Fələstin torpaqlarının Fələstinin hakimiyyətində qalacaq hissəsində (məsələn,
Şərqi Qüdsdə, Əl-Xəlildə və İordan çayının qərb sahilindəki digər
şəhərlərdə), yəhudilərin ibadət yerlərinin diqqətlə qorunması və
yəhudilərin (və əlbəttə ki, xristianların da) bura sərbəst gediş-gəliş
hüquqlarının olması,
3) İslam Birliyinin İsrail vətəndaşlarına qarşı hər cür terrorist
hərəkatın və hücumun qarşısını alması,
4) İslam Birliyinin istər Yaxın Şərqdə, istərsə
də dünyada anti-semitizmə qarşı mübarizə aparması, yəhudi camaatlarının
dinclik və təhlükəsizliyinin müdafiəsi kimi təməllərə əsaslana bilər.
Belə əhatəli bir sülh planı tətbiq edildikdə, bir əsrdir ki, dinclik
görməyən Yaxın Şərqə sülh və sabitlik gələcək, on illərdir ki, silahlara
və müharibələrə xərclənən pullar insanların xoşbəxtliyi, rifahı,
sağlamlığı, təhsili üçün xərclənəcəkdir.
ƏSAS SƏHİFƏ